Главные новости Актобе,
Казахстана и мира
Ақтөбе, Қазақстан және әлемдегі,
басты жаңалықтар

Реклама на сайте diapazon.kz, в Инстаграм @gazeta_diapazon и в газете “Диапазон”: +7 775 559 11 11

3581 просмотр

​Учи казахский язык с «Диапазоном» | урок №11

Учи казахский язык с «Диапазоном»

CЛОВАРЬ

Билеу- Танцевать

Кітапхана- Библиотека

Үйірме- Секция

Айналысу- Заниматься

Қолөнермен айналысу- Заниматься рукоделием

Гүл өсіру- Вырашивать цветы

Спортпен шұғылдану- Заниматься спортом

Шаңғы тебу- Кататься на лыжах

Коньки тебу- Кататься на коньках

Қызыға жинау – Собирать с увлечением (с интересом)

Бос уақыт- Свободное время

Әуесқой – Любитель, увлеченный

Әуестену- Увлекаться

Өткізу- Проводить

Серуендеу- Прогуляться

Тамақ дайындау- Готовить пищу

Үйрену- Научиться

Сурет салу- Рисовать

Ән айту- Петь

Тыңдау- Слушать

Мұз айдыны- Ледовый каток

Тауға шығу- Идти в горы

Жүзу- Плавать

Аңшылық- Охота

Көлік- Транспорт

Саябақ- Парк

Жеке – Личный

Жинақ – Коллекция

Жапсырма – Наклейка

Қазір – Сейчас

Дәл қазір – Прямо сейчас

Айтуынша – По словам

Алғашқы – Первый, первоначальный

Мәтінді оқыңыз. Прочтите текст.

Әйгерімнің отбасы үлкен және тату. Оның әке- шешесі, ата-әжесі, апасы, сіңлісі және інісі бар. Әжесі қолөнермен айналысады. Атасы теледидар қарайды. Әкесі аңшылықпен айналысады. Анасы киім тігуді ұнатады. Әйгерімнің ағасы Ержан спортпен айналысады. Ол – әуесқой футболшы. Ал апасы Анар сурет салумен әуестенеді. Сіңлісі Жанар - әуесқой биші. Інісі шетел тілдерін үйренгенді жақсы көреді. Әйгерім гүл өсірумен әуестенеді.

1. Мәтін бойынша сөйлемдерді қажетті сөздермен толықтырыңыз. Дополните предложения нужными словами по тексту.

1. Әйгерім ..............................................әуестенеді.

2. Атасы .................................................қарайды.

3. Әкесі....................................................айналысады.

4. Анасы..................................................ұнатады.

5. Ағасы Ержан.....................................айналысады.

6. Інісі...................................................жақсы көреді.

7. Сіңлісі .................................................биші.

8. Анар......................................................әуестенеді.

9. Әжесі...................................................айналысады.

ГРАММАТИКА

–ша/–ше жұрнағы. Суффиксы ша/-ше.

Жинақтық сан есім Собирательные числительные

Наречия образуются с помощью суффиксов – ша/ше. К вводным словам, выражающим мысли, присоединяются суффиксы – ша/ше. В предложении вводные слова отделяются запятой.

Например: Меніңше, бұл жинақта жапсырмалар көп. Асқардың айтуынша, саябақ өте әдемі.

Ал, қане, қайталайық.

Давайте повторим!

Сан есім – заттың санын, мөлшерін, ретін, шамасын білдіретін сөз табы.

Сан есім (имя числительное) – часть речи, которая обозначает количество, размер, порядок, предмета.

Сан есімдер қанша? неше? нешеу? қаншада? қаншадан? нешеден? нешінші? деген сұрақтарға жауап береді.

Имена числительные отвечают на вопросы қанша? неше? нешеу? (сколько?), қаншада? (во сколько?), қаншадан? (по сколько?), нешінші? (который?).

Сан есімнің 6 мағыналық түрі бар: есептік, реттік, жинақтық, топтық, болжалдық, бөлшектік.

Имена числительные делятся на 6 разрядов: есептік - қанша, неше? (количественные – сколько?), реттік - нешінші? (порядковые – который, какой?), жинақтық (собирательные), топтық (разделительные), болжалдық (предположительные), бөлшектік (дробные).

Жинақтық сан есім.

Собирательные числительные

Собирательные числительные обозначают количество и совокупность субъектов и отвечают на вопрос нешеу? В казахском языке имеется всего семь собирательных числительных.

Олар нешеу? (Сколько их?)

Олар бесеу. (Их пятеро.)

Жасалуы: Образование: сан есім + ау, -еу.

бір+еу, ек+еу, үш+еу, төрт+еу, бес+еу, алт+ау, жет+еу.

1. Тиісті жұрнақты қойыңыз.

Присоедините нужный суффикс.

1. Сенің – сеніңше 4. Марат - ...... 7. қазақ - .........

2. Сіздің - ............ 5. Әсел - ......... 8. орыс - .........

3. Оның - ............. 6. Андрей - .... 9. ағылшын - ........

2. Сөйлемнен реттік, жинақтық сан есімдерді тауып, астын сызыңыз. Найдите в предложениях порядковые и собирательные числительные и подчеркните.

1. Екеуін де шақырып келші.

2. Сенбі – аптаның алтыншы күні.

3. Бесінші вагонда бос орын жоқ екен.

4. Вокзалға жиырма бесінші автобус барады.

5. Мыналардың біреуі – Асқар, екіншісі – Асхат.

3. Тиісті жалғауларды қосып, сөйлемді реттеп жазыңыз. Правильно составьте предложения, присоединив нужные окончания.

1. отыр/ Марат/ көлік. Марат көлікте отыр.

2. дүкен/мен/тұр

3. жүр/балабақша/қызым/қазір

4. кітап/жатыр/үстелде

5. Айгүл/отыр/қазір/кино

1. Рөлмен сөйлесіңіз. Поговорите по ролям.

Жұлдыз, жұма күні не істейсің, қолың бос па?

Менің бос уақытым бар еді. Кинотеатрда жақсы кино болады екен.

Жоқ, мен жұма, жексенбі күндері кітапханада боламын. Не болды?

Сен бос уақытыңда кино көруді жақсы көресің бе?

Иә, ал сен ше?

Қашан қолың бос болады?

Жарайды, кездескенше! Сау бол!

Мен кітап оқимын, жүзумен айналысуды ұнатамын.

Сейсенбіде боспын.Сейсенбіде барайық, жарай ма?

Сау бол!

2. Диалог бойынша дұрыс ақпаратты белгілеңіз.

Отметьте достоверную информацию по диалогу.

Урок подготовлен ГККП Центр по обучению языкам при ГУ «Управление по развитию языков». По всем вопросам, пожеланиям обращайтесь по тел.: 95-41-90 Сабақ аяқталды. Сау болыңыз!

Автор — Урок подготовили: Акмарал Сугурбаева и Шынар Тулебаева

Комментарии 0

Комментарии модерируются. Будьте вежливы.